تغذیه مناسب در هنگام آلودگی هوا
آلودگي هوا و رژيم غذايي مناسب براي اين روزها
اگر چند سال پیش می شنیدیم که هوای تهران در وضعیت هشدار قرار دارد، حسابی می ترسیدیم و جا می خوردیم و شاید حتی از ترس خفه شدن (!) از خانه بیرون نمی آمدیم و ..
حالا مدت هاست که دیگر آلودگی هوای تهران، حتی در حد هشدارش هم کسی را متعجب نمی کند و این توصیه ها که «گروه های آسیب پذیر مانند بیماران قلبی، بیماران آسمی، سالمندان، بچه ها و ... از منزل خارج نشوند» یا «سعی کنید سفرهای درون شهری را به حداقل برسانید و بیشتر از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید» و ... آنقدر تکراری است که شاید دیگر رغبتی برای شنیدنش نباشد! البته شاید بهتر باشد چند روزی را در تقویم به عنوان روزهای آلودگی هوا ثبت و از پیش برایش برنامه ریزی کرد! به هر حال بحث آلودگی هوا تا زمانی که به صورت اساسی حل نشود، همچنان ادامه خواهد داشت؛ هر سال شادی زمستانی مان سیاه می شود و حتی یک تعطیلی ۳،۲ روزه هم نمی تواند از شدت سردرد و تهوع و تنگی نفس مان کم کند.
در هوای آلوده باید برخی مواد غذایی را مصرف کرد که خاصیت خنثی کنندگی مواد سمی موجود در هوا را داشته باشند:
ویتامین C
بررسی وضع بیماران بستری در بخش ریه یکی از بیمارستانهای لندن که برای مدتی تحت درمان با استفاده از ویتامین C بودند، نشان داد کسانی که ویتامین C کمتری دریافت میکردند در روزهایی که هوا آلوده است، مشکلات تنفسیشان تشدید میشود. بر اساس مطالعات انجامشده در دانشگاه بریتیشکلمبیا نشان میدهد مصرف مواد غذایی حاوی ویتامینC، به دلیل ویژگی آنتیاکسیدانی که دارند، بدن را در مقابل آلودگی هوا بیمه میکنند. این ترکیب خوراکی باعث حفاظت بدن در برابر آسیب رادیکالهای آزاد میشود.
1 ـ مرکبات: شاید یکی از دلایلی که در فصلهای سرد سال مرکبات بهوفور در دسترس است، ضرورت مصرف آن در این فصل است. دلیل آن هم مشخص است. این ویتامین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و بهاینترتیب بدن در مقابل ابتلا به انواع بیماریها مصون میماند. در فصل زمستان و پاییز باید بهوفور انواع مرکبات بویژه انواع ترش آنها را مصرف کنید. چون این خوراکیها سرشار از ویتامینC هستند.
2 ـ پهن برگها: سبزیهایی که رنگ سبزتیره دارند مانند کلم بروکلی، اسفناج و کاهو سرشار از ویتامین C هستند. بنابراین مصرف این خوراکیها ویتامین C مورد نیاز بدن را تامین میکند.
باوجود این که ویتامین C جزو آنتیاکسیدانهای قوی بوده و میتواند باعث کاهش اثرهای منفی ناشی از آلودگی هوا شود، این ویژگی در افراد سیگاری کمرنگ است. به این دلیل که دود سیگار باعث از بین رفتن بخش اعظمی از ویتامین C دریافتی میشود.
ویتامینE
ویتامین E یکی دیگر از ترکیبهای مهمی است که بدن را درمقابل اثرات زیانآور آلودگی هوا مصون میکند. ویتامین E با اکسیژن ترکیب میشود و رادیکالهای آزاد را از بین میبرد. ویتامین E، چربیهای اشباعنشده و دیگر ترکیبات حساس به اکسیژن مانند ویتامین A را از واکنشهای اکسیدکننده محافظت میکند. بنابراین مصرف موادغذایی حاوی ویتامینE علاوه بر مصونکردن بدن در مقابل آلودگیها، مانع از بین رفتن ویتامین A نیز میشود.
غذاهای دریایی:
یکی از بهترین منابع حاوی ویتامینE، غذاهای دریایی است. انواع ماهی و میگو حاوی ویتامین E است.
ماهی های آبپز یا تنوری غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ و سلنیوم همچون کیلکا، کولی، ساردین، خال مخالی، قباد، سالمون، شاه ماهی، قزلآلا (حتی انواع پرورشی) و ماهیهای آزاد در کنار میگو میتوانند از اثرات زیان بار ترکیبات التهابآور آلایندهها بکاهند و مصرف آن به مبتلایان آسم، تنگی نفس و مشکلات قلبی و التهابی توصیه میشود.
به یاد داشته باشید آلرژی تنفسی بر اثر آلودگی هوا با مصرف مواد غذایی خاصی بهبود نمییابد.
دانه فلاکسید، بذرک یا تخم کتان:
بذر کتان یا بزرک آلرژی را کاهش میدهد.
تحقیقات نشان داده که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدان فیتو استروژن ها بطور موثری آسم و آلرژی را کاهش داده و گونه ای از فیتو استروژن در بعضی از غذاها مانند بذر کتان یا بزرک وجود دارد.
اسید های چرب امگا 3 در بذر کتان علاوه بر اینکه ریسک مبتلا شدن به آسم را کاهش می دهد برای کسانی که بیماری عروقی قلب دارند خاصیت پیشگیری کننده دارد . روزانه مقداری از بذر را در غذاها مانند سوپ و سالاد اضافه کنید.
آسیاب شده این بذر راحت تر استفاده می شود ولی آنرا برای حفظ اثر درست موقع مصرف آسیاب کرده و یا مقداری را برای چند روز آسیاب و در یخچال در ظرف بسته نگه دارید. تخم کتان را از عطاریهایی که قابل اعتمادتان هستند خریداری کنید. تخم کتان قهوه ای روشن و شفاف و کمی از زیره بزرگتر است.
سس یا رب گوجه فرنگی
لیکوپن نقش حفاظتی موثری برای ریه و تنفس و کاهش آسم دارند.
لیکوپن موجود در بعضی از غذاها مانند گوجه فرنگی نقش حفاظتی موثری برای ریه و تنفس و کاهش آسم دارند. به جای اینکه مصرف پاستا و ماکارونی را زیاد کنید، سس گوجه فرنگی آن را زیاد کنید.
مطمئن شوید که رب یا سس گوجه فرنگی تقلبی نباشد در صورت عدم اطمینان بهتر است خودتان با گوجه فرنگی سس درست کنید و یا از گوجه فرنگی در صبحانه و نهار و شام استفاده کنید.
آب انار، چای سبز، چای سفید و قهوه :
در روزهای آلوده آب انار، چای سبز را باید در برنامه غذایتان قرار دهید
به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوئیدی به دفاع بدن در برابر عوامل اکسیدکننده که از طریق آلودگی هوا وارد بدن میشوند کمک میکند و خوراکیهای پرچرب، پرپروتئین و غذاهای فرآوری شده آماده میتوانند سرعت اکسیداسیون و افزایش رادیکالهای مضر آزاد را در بدن بالا ببرند.
بروکلی و جوانه های آن:
مصرف بروکلی باعث کاهش عوارض هوای آلوده میشود
در کاهش عوارض هوای آلوده نقش مهمی در سبزیجات پیدا کرده اند یک تحقیق جدید که در مجله تحقیقاتی پیشگیری از سرطان چاپ شده نشان داده که نوشیدن نصف فنجان نوشابه جوانه بروکلی خطر زیانهای ناشی از اکرولیین و بنزین را کاهش می دهد.
دانشگاه جان هاپکینز و تعدا دیگری ار انستیتوهای مراقبت از سلامت نقش مصرف بروکلی را در کاهش خطرات آلودگی هوا تایید کرده اند استفاده از نوشیدنی با جوانه بروکلی روزانه نیم فنجان به مدت 12 هفته توانسته است خطر آلودگی بنزن و اکرولیین موجود در هوای آلوده را بشدت کاهش دهد.
آجیلها:
انواع خام این خوراکیها سرشار از ویتامین E هستند. مصرف روزانه یک سوم فنجان آجیل خام مناسب است.
سبزیها:
انواع سبزیهای پهن برگ با رنگ تیره، حاوی ویتامین E هستند. بنابراین در زمان آلودگی هوا از انواع سبزیها بویژه اسفناج، کاهو و کلم استفاده کنید.
واقعا مهم نیست چه نوعی از سبزی و میوه، مهم مصرف روزانه و افزایش مصرف است اغلب سبزی ها و محصولات گیاهی تازه، غنی از آنتی اکسیدان هستند و می توانند عوارض آلودگی هوا را کاهش دهند.
سبزیجات را تازه بخورید ولی سیب زمینی، هویج، شلغم و چغندر و سایر محصولاتی که غده ای هستند را قبل از پخت به همان اندازه ای که در غذا می ریزید خرد کرده و بمدت 20 دقیقه در آب سرد بگذارید تا میزان نیترات هایی که از خاک ممکن است در آن تجمع داشته باشد وارد آب شود بعد آب را دور بریزید و سبزی ها را برای پخت و یا مصرف خام بکار ببرید.
در میان میوهها سیب، سرب را جذب میکند و مانع رسیدن آسیب به سلولهای بدن میشود. پرتقال، لیمو، گریپ فروت، هویج، انبه، کدو تنبل، فلفل سبز، اسفناج، انواع کلم، گوجهفرنگی، کیوی و غلات سبوسدار هم این خاصیت را دارند.
بر اساس تحقیقات میدانی، کلم بروکلی؛ به طور خاص تنفس را راحت تر می کند. حتما در هر وعده غذایی شامل صبحانه، نهار و شام یک نوع یا بیشتر سبزی و محصولات گیاهی تازه و میوه مصرف کنید.
پکتین ها:
مواد غذایی که سرشار از پکتین هستند، سرب موجود در هوا را می گیرند و مانع از نفوذ سرب به سلول های بدن می شوند؛ مصرف روزانه یک عدد سیب می تواند عوارض ناشی از آلودگی هوا را کاهش داده و میوه هایی مانند پرتقال و توت فرنگی نیز سرشار از پکتین بوده و برای کاهش عوارض آلودگی هوا مفید هستند.
شیر و لبنیات کم چرب:
در هوای آلوده باید بیشتر از همیشه شیر، ماست و دوغ بنوشید، زیرا فسفر، منیزیم و کلسیمی که در لبنیات یافت می شود، همگی خنثی کننده سموم هستند و برای کاهش صدمات دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از آلودگی هوا، باید مصرف شیر و لبنیات بیش از پیش شود.
مصرف شیر و فراورده های آن باعث نرم شدن مخاط تنفسی فوقانی، مری و معده می شود و به دلیل وجود ترکیبات مناسب برای رشد و نمو باکتری های مفید که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می کنند، التهابات و بیماری های دستگاه گوارش را کاهش می دهد.
لبنیات برای از میان بردن آثار ذرات معلق موجود در هوا مفید است؛ اما تاثیری بر بهبود مسمومیت ناشی از آلایندهها همچون سردرد، تهوع، سرگیجه، تنگی نفس و... ندارد و تنها راه درمان، دریافت اکسیژن است.
لازم است بدانید مصرف شیر و لبنیات پرچرب موجب عود بیماریهای ریوی در هوای آلوده میشود؛ زیرا اسیدهای چرب اشباع موجود در این محصولات خود تضعیفکننده سیستم ایمنی بدن هستند.
اما مصرف روزانه حداقل دو لیوان شیر با چربی زیر 5/1 درصد و پنیر به دلیل داشتن فسفر، منیزیم، کلسیم و پروتئین باکیفیت، خنثیکننده سموم بهخصوص سربی است که از سوختن بنزین و گازوئیل در هوا منتشر میشود و از جذب ریزمغذیهایی ازجمله کلسیم، آهن و روی در بدن جلوگیری میکند.
همچنین شیر و فرآوردههای لبنی با لینت مزاج و کمک به دفع ادرار به خروج سموم و مواد آلاینده کمک میکند. ضمن این که محصولات لبنی غنی از پروبیوتیک با تقویت باکتریهای مفید بدن سبب کاهش جذب همه فلزات سنگین موجود در هوای آلوده میشوند.
کمبود کلسیم = جذب سرب بیشتر!
افرادی که کمبود کلسیم دارند، بیشتر در معرض خطر آلودگی با سرب قرار می گیرند. چون گیرنده های فلزات ۲ ظرفیتی در بدن انسان به صورت رقابتی عمل می کنند و در صورتی که این گیرنده ها، قبلا با فلزات مورد نیاز بدن مانند آهن و کلسیم اشباع شده باشند، بدن کمتر در معرض آلودگی با سرب قرار می گیرد برای جلوگیری از آلودگی زیاد با سرب بهتر است لبنیات بیشتری مصرف کنید که منبع غنی کلسیم هستند.
روغن زیتون:
تغذیه برای آلودگی هوا,تغذیه مناسب هنگام آلودگی هوا,تغذیه مناسب در آلودگی هوا
یک تغذیه مناسب در هنگام آلودگی هوا روغن زیتون میباشد
روغن زیتون حاوی الفا توکو فرول که یک نوع از ویتامین E است؛ نقش موثری در بهبود وضع تنفس دارد. این روغن علاوه بر توکوفرول اسید چرب غیر اشباعی از نوع MONO دارد که خاصیت کاهش دهندگی التهاب را دارد.
اگر در روزهای معمولی از روغن مایع گیاهی معمول استفاده می کردید در روزهایی که هوا آلوده است حتما روغن زیتون را برای مصارف پخت غذا مصرف کنید و حتی سالاد را بیشتر از معمول با روغن زیتون و لیموی تازه خوش طعم کنید تا همه افراد خانواده از آن مصرف کنند
سیر و پیاز
سیر و پیاز دارای انتی اکسیدانهای قوی هستند که نقش مهمی در کاهش خطر رادیکالهای آزادی که از هوای محیط وارد بدن می شوند دارند. اشعه ماورای بنفش، دود ناشی از سیگار و کلا آلاینده های هوا از طریق ریه وارد بدن شده و رادیکالهای آزادی که در اثر ورود آنها به سیستم حیاتی ما ایجاد می شود.
کلا سیستم ایمنی و سلامت ما را در معرض خطر قرار می دهد. آنتی اکسیدانها می توانند این خطر را کاهش دهند سیر با خاصیت آنتی اکسیدانی خود از بروز التهاب در سینوس ها و آلرژی های مرتبط جلوگیری می کند.
بخش پزشکی دانشگاه مریلند تاکید می کند که سیر می تواند در پیشگیری از عوارضی که موجب تهدید سینوس ها، سرماخوردگیها و التهاب ها می شوند موثر باشد.
بیو تکنولوژیست ها گفته اند موادی در سیر Allium cepa L و پیاز Allium sativum L وجود دارد که می تواند فلزات سنگین مانند ارسنیک، کادمیوم، آهن، جیوه ،سرب را از هوا جذب کند
سیر، پیاز و تره فرنگی، هر قدر هم که بوی آزاردهنده ای داشته باشند اما حاوی مقدار زیادی گوگرد هستند که می توانند از مخاط دستگاه تنفسی محافظت کنند.
نوشیدن آب زیاد
نوشیدن زیاد آب به کلیه ها کمک می کند تا املاح اضافی از بدن خارج شود و ذرات آلودگی مدت کمتری در بدن باقی بماند.
منابع:
salamatnews.com
dietiran.com
behsite.ir